Voice-over worden in 20 stappen

Hier al vijf korte tips om je zin te geven!

Hoe word je een voice-over?

Je krijgt te horen dat je iets met je stem zou moeten doen? Dat je een mooie stem hebt? Top! Krijg je dat te horen van je vrienden? Of van mensen die in het vak zitten? Dat is een belangrijke factor. Want er komt heel wat bij kijken om dat ene complimentje om te zetten naar een bloeiende voice-over carrière.

Investeer

Het vergt meer dan enkel en alleen een “mooie stem” om stemacteur te worden. Er spelen nog heel wat zaken mee. Je vermogen om vol te houden bijvoorbeeld, de tijd die je investeert, de techniek die je oefent, je sociale skills, je ondernemerschap…

Maar het feit dat je hier komt, en dat je deze blog aan het lezen bent is positief. Zo ben ik ook begonnen. Enkele jaren terug. Ik zocht informatie over hoe ik ‘mijn mooie stem’ kon omzetten in een beroep. Was dat mogelijk? Bestond dat beroep wel? En zo ja, wie oefende dat beroep dan uit? En waar zijn de vacatures?

Het is niet zo eenvoudig als het lijkt. De ‘voice-over wereld’ is een kleine omgeving van vaste gezichten en stemmen. Die werken voor een beperkt aantal reclamebureau’s en stemmenbureau’s. Ik werk nog steeds niet voor ze allemaal. Maar als je het echt je droom is, en je bent bereid er helemaal voor te gaan, dan wens ik je alle succes toe. Dan lukt het je.

Het is niet omdat je een dure auto wagen hebt, dat je goed kan rijden.

Neem gerust niks van me aan. Lees deze tips, en gooi ze dan maar weer weg, of steek er iets van op. Ik ben ook nog steeds een weg aan het afleggen. Dat ga ik volgens mij nog mijn hele leven doen. Doe gerust je eigen ding. Maar ik vertel je graag hoe ik gestart ben. Ik vertel het vanuit mijn eigen ervaringen. En ik verklap je hier en daar een slimme truc.

1. Verzorg de basis: je stem

Ik hou van metaforen en beeldtaal. Laten we de auto van hierboven even houden als metafoor. Je hebt een mooie stem. En je wilt er mee werken. Je wil privé-chauffeur worden, zogezegd. Het allerbelangrijkste is dat je vanaf nu zorg draagt voor je stem. Het wordt je instrument. Gebruik je stem goed en juist. Maak ‘m niet kapot. Je hebt er maar één. Lees hier meer tips voor een correct stemgebruik.

Als je net geïnvesteerd hebt in een dure wagen, dan ga je deze ook op onderhoud doen, zorgen dat de bandenspanning goed staat, het oliepijl, enzovoort. Eigenlijk reikt mijn kennis over auto’s helemaal niet zo ver. Maar ik denk dat mijn punt wel duidelijk is. Dat zorgt nog niet dat je de beste chauffeur bent. Maar geeft je in elk geval wel al een goeie basis. Kun je met een oldtimer goed rijden? Zéker! Er zijn zelfs echte oldtimer-liefhebbers, die nooit met de nieuwste wagen willen rijden. Kortom: het is het verhaal dat je vertelt, de intentie, de feel, je eigen interpretatie die zorgen voor het resultaat. Heb je dus niet de meest zoetgevooisde stem, lees dan zeker verder! Er is hoop!

Verzorg je stem. Let op je houding, je ademhaling en warm je stem op.

2. Leer de spelregels

De spelregels kennen is een belangrijke factor. Wat zijn de vereisten om ‘mee te spelen’? Soms gaat het om mensen kennen. Op het juiste moment op de juiste plaats zijn. Lef hebben. Je droom najagen. Vallen en opstaan. Maar eerst en vooral is een goede basis belangrijk.

Een goede basis is zelfs zo belangrijk, dat ik het gewoon herhaal. Zorg dat je je stem leert kennen. Zorg voor een professionele begeleiding. Een stemmencoach zal je persoonlijk kunnen begeleiden. Zelf ben ik te rade gegaan bij Bernadette Timmermans. Ik vernam via via dat zij stemcoach was bij de VRT. En als er één plek is, waarvan ik vind dat men mooi spreekt, dan is het daar wel. Je kunt ook bij een andere logopedist te rade gaan. Maar informeer je eerst even of hij of zij je goed kan verderhelpen. Let ook op hoe de logopedist spreekt. Klinkt het goed? Dan kan je ervan bijleren. Twijfel je aan het taalgebruik en stemgebruik van je logopedist, verspil dan geen tijd, en zoek een vakman of vrouw. Iemand die ervaring heeft in wat jij wil doen.

3. Weet je eigenlijk wat jij wil doen?

Er zijn ontelbaar veel mogelijkheden. Dat is belangrijk om te weten. Stel je doel op. En verdeel dat in kleinere doelen. Kleine haalbare stappen, die je iedere keer vooruit brengen. Wil je documentaire stem worden op National Geographic? Wil je de volgende hoofdrol als stemacteur in een animatiefilm van Pixar? Wil je een nationale reclamecampagne inspreken? Dat kan! Maar begin bij het begin.

Waarom wil je voice-over worden? Zoek je motivatie!

4. Zoek gericht hulp

Als je goed definieert wat je wil, kan je gericht zoeken naar hulp. Zelf krijg ik soms mailtjes van mensen die me zeggen ‘dat ze iets met hun stem willen doen’. Dat vind ik iets te vaag om écht te kunnen helpen. Hoe concreter je je doel kan maken, hoe makkelijker mensen zullen helpen. Zo zitten we in elkaar. Als iemand me stuurt dat ze e-learning’s willen inspreken, en me vragen of ik iemand kan doorverwijzen. Dan kan ik wel meteen iemand bedenken bij wie ze kunnen aankloppen.Ik geef het contact door, en je bent weer een stapje dichter bij je doel. Of een klant zoekt een bejaarde vrouw met een roker-stem-geluid en een Antwerps accent. Dat is super specifiek. Als ik iemand ken, dan komt die persoon meteen bij mij op. Als het te vaag is, dan ben ik veel minder geneigd om echt actie te ondernemen. Een vaag mailtje terug zal in het beste geval mijn antwoord zijn.

5. Oefenen, trainen, repeteren, herhalen

Als je een goeie coach gevonden hebt, die je vertrouwt, en wiens werk je goed vind. Dan moet je samen werken aan je stem. Stel een stappenplan op. Misschien klinkt je ‘a’ te Antwerps, of is je ‘l’ te dik. Of is je intonatie niet goed. Of je stemgebruik verkeerd. Of kan je beginnen werken aan je microfoontechniek. Of aan je vertelstijl. Ga heel veel oefenen op teksten. Lees hardop de krant. Lees luidop advertenties. Bekijk ook heel veel reclame’s en vergelijk ze met nieuwsberichten. En met radio reclamespots. Met filmtrailers. En met verkeersberichten. Met e-learning video’s. Zeg ze na. Schrijf de teksten uit en lees ze hardop voor. Spreek ze uit. Vertel ze. Ga eerst overdrijven, om daarna terug te schroeven. Zoek er ook plezier in.

Zo spreek ik zelf een voice-over in.

6. Neem jezelf op

Lukt het je om een voice-over tekst in één keer foutloos te lezen? Goed! Maar voelt de tekst ook natuurlijk aan? Zorg ervoor dat je jezelf kunt herbeluisteren. Gebruik de dictafoon op je smartphone, of laptop en spreek, spreek en spreek. Herbeluister jezelf. Wees kritisch voor jezelf. Lees opnieuw. En beluister opnieuw. Vind je het ongemakkelijk om jezelf te herbeluisteren? Wen er alvast aan. Zelf ben ik super kritisch voor mezelf. Sta ook open voor opbouwende kritiek van anderen. Als je je ervoor openstelt, ga je veel bijleren. Je traint er ook je regisseerbaarheid mee. Als de klant het later anders wil, moet je meteen begrijpen wat hij bedoelt, en dat kunnen toepassen.

7. Vertel het alsof het tegen een vriend is

Let op je uitspraak, intonatie, en rust. Probeer niet te overdrijven. Probeer niet ‘gelezen’ over te komen. Wat ik zelf het moeilijkste vond was de aanwijzing ‘Vertel het alsof je het zou vertellen tegen een vriend’. Veel teksten die je inspreekt zou je niet vertellen tegen een vriend, vond ik. Reclame teksten of nieuwsberichten zijn anders geschreven. Krantenartikels zijn al helemaal moeilijk. Dat is vaak schrijftaal. Maar gaandeweg begin je te begrijpen wat ermee bedoeld wordt. Bedenk wat je laatste gesprek was met je lief, een vriend, collega, klasgenoot of ouder. Heb je toen nagedacht over waar je een pauze zou laten, welk woord je zou beklemtonen, of welke uitspraak je zou gebruiken? Waarschijnlijk niet. Dat is omdat je er niet mee bezig was. Je was gewoon een boodschap an het overbrengen. En dat is exact waar het om gaat. De basis, die moet goed zitten, accentloos spreken, een fijn ritme, een intelligente intonatie, daar moet je goed op oefenen. Maar dan gaat het uiteindelijk om de boodschap die je over brengt.

8. Onderbewustzijn

Ik haal er de metafoor nog eens bij: autorijden. Je leert eerst de spelregels, de verkeersregels. Je zorgt dat je deze goed beheerst en daarna ga je praktijklessen volgen. In een eerste les ga je de basis leren, en stap voor stap ga je de verschillende onderdelen van het autorijden onder de knie proberen te krijgen. In het begin focus je heel hard op dat ene ding, bijvoorbeeld vertrekken op een heuvel. Of schakelen. Of een bocht nemen. Mijn eerste rijles vroeg de rij-instructeur of ik eigenlijk wist waar we allemaal gereden hadden. Ik had er geen idee van. Hadden we vijftig kilometer gereden? Geen flauw benul. Ik was al blij dat ik de koppeling correct gebruikt had. Maar na veel oefenen, rijden en blijven rijden heb je de basis wel onder controle. En vergeet je bijna dat je aan het rijden bent. Je kan nu focussen op de bestemming en het plezier van het reizen. De techniek doe je in je onderbewustzijn.

Zo is het ook met inspreken. De praktijklessen die je volgt, kun je vergelijken met de logopedie-lessen. Zie dit als een waardevolle investering, om de rest van je carrière mee uit te bouwen. Leer de basis goed. Want als achteraf blijkt dat je een verkeerde techniek aangeleerd hebt, is het des te moeilijker om het te veranderen.

9. Wat is de boodschap? En voor wie?

Zoals daarstraks aangegeven, en vergeef me als ik wat van de hak op de tak spring, is het belangrijk te begrijpen wat het doel is van de tekst. Voor wie is hij geschreven? Wat is de tekststijl? Wat is de essentie? Wat is de boodschap? Gaat het over de implementatie van een nieuwe werkwijze bij een bank? Of een promotie van kinderspeelgoed? Beide teksten zullen een andere aanpak vereisen. Pas als je de tekst begrijpt, zul je hem kunnen overbrengen.

10. Zet je eerste stappen.

Wie in je directe omgeving doet iets dat je zou kunnen verder helpen? Heeft een vriend een podcast? Een youtubekanaal? Is er een lokale radio in de buurt? Vraag of je hen kunt helpen. Of ze geen stemmen nodig hebben. Je kunt bijvoorbeeld ook verhaaltjes gaan voorlezen op een school, of in de bibliotheek. Rondleidingen geven in een museum of je stad. Poppenkast spelen in een lokale vereniging. Speel toneel. Schrijf teksten. Start je vlog. Doe iets met je stem. Reik uit naar de juiste mensen, en je zult versteld staan van de positieve reacties. Het komt erop aan van verhalen te vertellen. En daar goed in te worden.

Ik help je om voice-over te worden.

Zoek je persoonlijke begeleiding? Wil je dat ik eens naar je stem luister? Loop je ergens op vast? Heb je een technische vraag? Ik heb zelf ook veel aangeklopt bij mensen, en ik doe het nog steeds, dus ik help je met plezier verder.

11. Werk aan je techniek

Er komt een moment waarop je enkele technische vaardigheden moet ontwikkelen. In een microfoon spreken vereist een bepaalde techniek. Lange teksten van meer dan een uur inspreken doe je ook niet zomaar. Het is belangrijk dat elke uitgesproken letter goed klinkt. In het begin klonk mijn ‘t’ teveel als een ‘tsss’. Daar let je niet op als je spreekt. Maar in een microfoon worden zo’n scherpe klanken versterkt. Dat hoorde mijn stemmencoach en daar werkte ik aan. Tot het goed zat, en ik een ‘droge t’ had. De ploffende medeklinkers zoals p en b kunnen ook te hard zijn. Opnieuw: als je op een podium staat voor 100 mensen zal dat niet opvallen. Maar als je op vijf centimeter van een microfoon zit, dan kan dat serieus knallen. Zorg ook dat je volume consistent blijft. Het begin van je tekst moet even luid, en enthousiast klinken als het einde. Stel dat je achteraf een retake moet doen, moet hij schijnbaar onhoorbaar kunnen ingevoegd worden.

Welke microfoon is geschikt voor je voice-over?

12. Word ondernemer

Zijn de stemspieren opgewarmd en heb je ze onder controle? Blijf trainen, maar zet gerust een volgende stap in je stappenplan. Word ondernemer.

Je hebt nu een rijbewijs, je kunt perfect rijden, je kunt mensen veilig op hun bestemming brengen. Maar dat maakt nog niet dat je een privéchauffeur bent met een redelijk vast inkomen. Daar zal wat ondernemerschap bij te pas moeten komen. Als voice-over is het niet anders. Je hebt je skills nu, maar je zal nu klanten moeten zoeken. Je moet een bedrijf runnen.

13. Een bedrijf runnen? 

Stemacteur zijn, dat is zoals gezegd, meer dan mooi kunnen spreken. Vanaf nu is je stem een dienst die je aanbiedt aan klanten. Maar verwacht hier geen wonderen. Ook dit wordt een lang proces. Als je hoopt op direct succes, ga ik je meteen moeten teleurstellen. Tenzij je een wonder bent of natuurtalent, maar dan zat je deze blog niet te lezen, vermoed ik. Zoek een job. Iets dat je zekerheid geeft. Stop al zeker niet met studeren om het te gaan maken als voice-over. En geef al zeker je job niet op om je droom na te jagen. Je zal veel tijd moeten investeren in je voice over project. Maar doe dit na je werkuren. Je zult eerst (veel) geld moeten investeren, wat je er niet meteen zal uithalen.

Verbeter je akoestiek!

14. Nieuwe skills aanleren

Je zult opnieuw skills moeten aanleren: Studiotechniek. Audiobewerking. Marketing. Boekhouding.

Tot enkele jaren geleden, toen het internet nog niet zo alomtegenwoordig was, ging een voice-over stem klassiek te werk. Hij liet een demo producen bij een opnamestudio en verspreidde die toen via cassettes(!) of cd’s naar de verschillende reclame- en geluidsstudio’s. Hij kreeg telefoon wanneer hij een auditie mocht doen, en nam dan al dan niet een dag verlof, om naar de stemstudio te rijden en daar een auditie te doen. Een tijd later kreeg hij hopelijk de opdracht, en verplaatste hij zich opnieuw om te gaan inlezen. Andere keren was het voor niets geweest.

Tegenwoordig gaat het iets efficiënter, maar de basis blijft dezelfde. Je maakt een demo, doet audities, en ‘haalt af en toe jobs binnen’. Eigenlijk zit je 20 procent van je tijd in te lezen, en ben je 80 procent van je tijd met andere noodzakelijke dingen bezig.

15. Je eigen studio inrichten

Zelf ben ik begonnen vanuit mijn eigen studio. Dat gaf me een veilige omgeving om te repeteren en te falen. Ik deed in het begin uren over om een spotje van 30 seconden in te spreken, en af te leveren. Maar die vrijheid had ik. Als ik dat in een studio had gedaan, met een klant en een producer, dan moest ik waarschijnlijk niet meer terugkomen.

Microfoon

Ik volgde de opleiding Audiovisuele technieken aan de filmschool in Brussel. Dus ik kende het verschil al tussen een richtmicrofoon, een omnidirectionele en een cardioïde microfoon. De richtmicrofoon wordt ingezet bij reportageploegen. De klankman die perchet (of hengelt) heeft hem vast. Die kun je ook voor voice-overs gebruiken. Er is ook nog de handheld microfoon, de omnidirectionele. Dat is een microfoon die een reporter vastheeft als hij een standup doet. Ook dat is een optie om teksten in te spreken. Maar de meestvoorkomende, en naar mijn gevoel, beste oplossing is de grootmembraan condensator microfoon.

In dit artikel beschrijf ik het verschil tussen enkele microfoons, en welke de beste is voor je stem.

Akoestiek en geluidsisolatie

Naast een goede microfoon, is de ruimte waarin je leest nog belangrijker. In het begin ga ik je niet op kosten jagen, maar praktische en haalbare tips geven om het beste resultaat te behalen. Zoek de ruimte in je huis waar het het stilst is. Waar je geen last hebt van voorbijrazende treinen of auto’s of metro’s. Of van luide buren. Of blaffende honden. Of machines. Dat is de ruimte die het best geïsoleerd is. Misschien is de berging onder de trap wel het stilst? En is daar nog wat plaats… En doe ook eens de klap-oefening. Hoor je een echo? Dan is de ruimte akoestisch niet goed. Je kunt het verschil goed horen door te klappen in de gang en te klappen in je kleerkast. Door de vele verschillende stoffen die daar hangen in een zeer kleine ruimte, zal je daar nauwelijks een echo horen. Het geluid wordt meteen geabsorbeerd door de kledij. Eigenlijk zou je een ruimte moeten vinden die zoveel mogelijk als je kleerkast klinkt. Misschien heb je een inloopdressing die perfect is? Beschik je niet over zo’n ruimte, dan is er nog geen reden tot paniek. Construeer dan met dekens een soort voice-booth. De dons zal veel van je echo’s tegenhouden. Het is belangrijk dat je redelijk ‘droog’ kunt opnemen. Want alle ruis en echo’s die er in je basis-opname inzitten, en nu misschien niet echt opvallen, zullen achteraf na de mix, zo versterkt worden, dat de klank onbruikbaar wordt.

Je studio accessoires en software

Voilà. Je hebt nu een microfoon, en een professionele(!) voice-booth. Maar is je microfoon al verbonden met je laptop? En hangt die al in een shockmount? Heb je een plofkap? En heb je audio bewerkings software geïnstalleerd? En kan je daarmee werken? Heb je goede speakers om te luisteren? Een degelijke hoofdtelefoon?

Er bestaan tegenwoordig microfoons die je via usb kan aansluiten aan je computer. Maar ik kies ervoor om de microfoon met een XLR-kabel aan een geluidskaart te koppelen, en die met de computer te verbinden. Zelf gebruik ik momenteel de Neumann TLM 102, en de Focusrite Scarlett 2i2. Er bestaan verschillende soorten audio-bewerkings programm’s. Je hebt audacity. Dat is gratis. Dat heb ik in het begin gebruikt. Maar ik raad dat af. Wat ik vreselijk vind aan het programma, is dat als je iets wegknipt, het ook echt weg is. Zelf gebruik ik Reaper64. Dat geeft me iets meer mogelijkheden om te editen, en nog belangrijker, iets terug te halen, als je iets teveel zou weggeknipt hebben.

Waar vind je voice-over werk?

16. Maak een demo en een website

Je hebt nu je eigen studio, en je klank opnames klinken ok? Dan kun je verder met je masterplan.

Maak een voice-over demo. En plaats deze op je gloednieuwe website. Vertel iets over jezelf, en hoe klanten je kunnen contacteren.

17. Overtuig klanten en behoud ze

Zoek online naar stemmenbureau’s en vraag hen of je hen je demo mag bezorgen. Zoek in je directe omgeving naar klanten. Zoek het ook iets verder. Doe audities, haal opdrachten binnen en zorg dat je telkens topwerk aflevert. Niet alleen je stem, maar je gehele dienstverlening moet een goede ervaring zijn voor de klant. Als je beloofd binnen de 24u op te leveren, hou je daar dan aan. Als je een klant hebt die je stem een tweede keer verkiest. Dan weet je dat je goed bezig bent.

Handige apps voor freelancers.

18. Wettelijke verplichtingen

Nu je een dienst aan het verkopen bent, weet dan dat daar wettelijke verplichtingen bij komen. Je kunt ervoor kiezen om te starten als zelfstandige in bijberoep, als je daarnaast een hoofdberoep hebt. Dan krijg je een btw-nummer en kun je facturen opmaken en versturen. Dat geeft wel wat papierwerk, en je zoekt ook het best een boekhouder om ervoor te zorgen dat je wettelijk helemaal in orde bent. Je kunt je ook aansluiten bij een payroll-bureau.

Wat een payroll-bureau precies is en wat de voor en de nadelen zijn, leg ik je in dit artikel uit.

19. Vergeet je droom niet

Zelf was mijn droom om documentaire stem te worden. Ik hou van de stemmen van bijvoorbeeld Peter Cremers en Vic De Wachter, dat zijn dé Belgische documentaire stemmen bij uitstek. Het was mijn meedere-jaren-plan om het hen ooit na te doen. Maar enkele jaren geleden ging het allemaal wat sneller. Voor ik het wist (enfin, na héél lang werken), zat ik in dé inleescel van de VRT een vierdelige BBC documentaire reeks in te spreken. Bloednerveus. Dat wel. Maar de stemregisseuse geloofde in mij, en samen werkten we ons door de 6-uur-durende inleessessies. Toen ze me da kans gaven, dacht ik dat ik door de mand ging vallen en dat het misschien te vroeg was om deze stap te zetten. Dat ik nog meer moest oefenen. Maar door me te focussen op mijn droom en door het echt te doen… En de juiste mensen in vertrouwen te nemen. Door je professioneel op te stellen, kom je veel verder. Nu kijk ik met een gerust hart terug op dat avontuur, en naar de toekomst. Want het smaakte naar meer.

Is jouw droom om typetjes doen? Zorg dan dat je er heel veel uit je mouw kunt schudden. Als je auditie gaat doen, moet je regisseerbaar zijn. Zorg dat je origineel bent, en verrast met je talent. Schep er ook plezier in.

20. Wees vriendelijk

Wees ook altijd vriendelijk en aangenaam. Dat klinkt misschien als een gekke tip. Maar het liefst van al werken mensen samen met aangename mensen. Als je de keuze hebt om iemand te boeken die goed is, maar waar niet mee samen te werken valt… Of iemand die nét een tikkeltje minder goed is, maar die alles op alles zet om steeds het beste resultaat te halen en met respect en een open mind de studio binnenkomt. Dan gok ik dat de tweede de voorkeur zal krijgen. Zeker op lange termijn. Zo probeer ik ook te werken. Met respect voor elkaar, op een aangename manier. En dat loont.

Meer blog-artikelen

Ik leg je stap voor stap uit hoe je zelf kan voice-over worden. Van je eerste demo tot het inrichten van je homestudio. Tips over stem- en microfoontechniek. En hoe vind je voice-over werk?